นิทานพื้นบ้านมีบทบาทสำคัญต่อการถ่ายทอดการเรียนรู้เสริมสร้าง บุคลิกภาพ มีพลังโน้มน้าวความคิด ทัศนคติ และพฤติกรรมของแต่ละบุคคล รวมทั้งมีความสำคัญต่อชีวิตมนุษย์และสังคมในหลายด้าน กล่าวโดยสรุปได้ดังนี้

1. นิทานพื้นบ้านทำให้มนุษย์รู้จักสภาพชีวิตท้องถิ่นโดยพิจารณาตามหลักที่ว่าคติ
   ชาวบ้านเป็นพื้นฐานชีวิตของคนชาติหนึ่งๆหรือชนกลุ่มนั้นๆ
2. นิทานพื้นบ้านเป็นเสมือนกรอบล้อมชีวิตให้อยู่ในขอบเขตที่มนุษย์ในสังคมนั้นๆ
   นิยมว่าดีหรือถูกต้องแม้กฎหมายบ้านเมืองก็ยังไม่สามารถบังคับจิตใจของ มนุษย์ได้เท่า เพราะมนุษย์ได้ฟังได้ซึมซับสั่งสมการอบรมนั้นๆไว้ในวิถีตั้งแต่เด็ก
3. นิทานพื้นบ้านทำให้มนุษย์รู้จักสภาพชีวิตท้องถิ่นโดยพิจารณาตามหลักที่ว่า
   คติชาวบ้านเป็นพื้นฐานชีวิตของคนชาติหนึ่งๆหรือชนกลุ่มนั้นๆ
4. นิทานพื้นบ้านเป็นมรดกของชาติในฐานะเป็นวัฒนธรรมประจำชาติเป็น
   เรื่องราวเกี่ยวกับชีวิตมนุษย์แต่ละชาติแต่ละภาษามีการจดจำและถือปฏิบัติกัน ต่อๆมา
5. นิทานพื้นบ้านเป็นทั้งศิลป์และศาสตร์เป็นต้นเค้าแห่งศาสตร์ต่างๆและช่วยให้ การศึกษาในสาขาวิชาอื่นกว้างขวางยิ่งขึ้น
6. นิทานพื้นบ้านทำให้เกิดความภาคภูมิใจในท้องถิ่นของตนช่วยให้คนแลเห็น สภาพของตนว่าคล้ายคลึงกับคนอื่นๆความคิดเช่นนี้ก่อให้เกิดความเป็นกลุ่ม ไม่เกิดการแบ่งแยก
7. นิทานพื้นบ้านเป็นเครื่องบันเทิงใจยามว่างของมนุษย์